АКШнын атайын чабарманы Стив Уиткофф 6-августта Москвага барды. Аны Кремлде орус президенти Владимир Путин кабыл алып, азыр тараптардын сүйлөшүүсү уланып жатат.
Европа Биримдиги Кытайга каршы санкция салууга даярданып жатканын Politico басылмасы кабарлады. Басылманын Брюсселдеги дипломатиялык булагына таянуу менен жазганына караганда, буга Бээжиндин Орусиянын Украинага каршы согушун колдогону себеп болууда.
Reuters агенттиги июль айында учкучсуз учактар үчүн жасалган кытай кыймылдаткычтары санкцияны буйтап өтүү үчүн “өндүрүштүк муздаткыч орнотмолор” сыпатында Орусияга жашыруун жеткирилип келгенин жазган.
Politico басылмасынын булагы Reuters агенттигинин маалыматын “так жана Кытай өз көзөмөлүн күчөтүп жатканын көрсөтүп жатат” деп атаган. “Кытайдын көмөгүсүз согуш азыр такыр башкача болмоктугун чечкиндүү айта алам”, - деген басылманын анонимдүү булагы.
Евробиримдиктин он беш өлкөсү Бээжинге аталган жеткирүүлөр боюнча суроо менен кайрылышкан. Кытай буга өзүнүн катышын четке каккан, же комментарийден баш тарткан.
Санкцияны киргизүү августтан кийинкиге мерчемделүүдө. Ошол эле маалда, Евробиримдик Бээжин менен андан аркы сүйлөшүүлөрдөн баш тартуу ниети жок экени белгиленүүдө.
"КоммерсантЪ" жазгандай, Евробиримдиктин Орусияга каршы июлдагы 18-санкциясына Орусия менен соода кылган Кытайдын жети компаниясы менен Suifenhe Rural Commercial Bank жана Heihe Rural Commercial Bank банктары киргизилген. Кытай бийлиги мындай чектөөлөрдү негизсиз деп атап, өз компанияларынын укуктары менен кызыкчылыктарын коргоо үчүн жооп-чара көрүүнү убадалаган.
5-августта Украинанын президенти Владимир Зеленский АКШнын лидери Дональд Трамп менен телефондон сүйлөштү. Эки лидер АКШнын атайын чабарманы Стив Уиткоффтун Москвага сапарын утурлай сүйлөшкөнү маалым болду.
"Бүгүн Украина жана Кошмо Штаттар өз позицияларын координациялады, - деп Зеленский социалдык тармакка жазды. - Орусиялыктар катуу сокку ура баштаган кырдаалга ар кимибиз өз баабызды бердик. Президент Трамп Киевге жана башка шаарларга жасалган орустардын чабуулдары тууралуу толук маалымдар".
Украин лидери сүйлөшүү жемиштүү өткөнүн белгилеп, Трамптын "калыс жана туруктуу тынчтыкка жетүү үчүн жасаган бардык аракетине" ыраазычылык билдирди.
Апта башында Трамп анын жардамчысы Стив Уиткофф алтынчы же жетинчи августта Москвага барарын айткан. Вашингтондун өкүлү Орусиянын жетекчилиги менен жолугушмакчы. 8-августта Трамптын Москвага Украина менен тезинен тынчтыкка жетишүү үчүн койгон ультиматуму аяктайт.
АКШнын президенти эгер Москва тилге көнбөсө Кошмш Штаттар Орусияга, анын соода өнөктөштөрүнө тарифтерди көтөрүп жана "башка чараларды" колдонорун билдирген. Кремл Вашингтондун "маалыматына көңүл бурганын" билдирген. 5-августта Reuters Путин согушту токтотпой турганын жазды.
Орусиянын Кыргызстандын жарандарын согушка тартуусу кооптуу болуп турганын 5-августта Украинанын Аскер туткундары боюнча маселелерди координациялоо штабынын "Хочу жить" мамлекеттик долбоору билдирди.
Долбоордун маалыматына караганда, Орусиянын Коргоо министрлиги менен келишим түзгөн кыргыз жарандарынын саны кеминде 327ге жетти.
"Чыныгы сан мындан да көп чыгар, анткени тизмеге Кыргызстандын жарандары гана кирди, орус жарандыгы бар кыргызстандыктар кирген жок", - деп жазды "Хочу жить".
Быйыл апрель айында жарыяланган тизмеде согушка 2023-2024-жылдары тартылган жалпы кыргызстандык 360 жалданма аскер тууралуу маалымат кирген.
Долбоор "Республиканын өзүндө орусиялык жалдоочулардын кыргызстандыктарды согушка жөнөтүп, канчалык көйгөй жаратып жатканын түшүнүп турушат. Мисалы, быйыл апрелде Ошто азгырып жалдоо менен алектенген төрт киши кармалган, алардын арасында бул шаардагы "Орус үйүнүн" кызматкери да болгон. Аларды тергөө абагынан үй камагына чыгарышканы менен кылмыш ишин тергөө уланууда" деп жазды.
Кыргызстан мындай көйгөйдүн алдында алсыз экенин, себеби 450 миңдей жараны Орусияда эмгек мигранты болуп жүргөнүн белгилеген "Хочу жить" рейддер учурунда кармалгандары орус полициясынын түрдүү кысымына кабыларын, депортация же түрмө менен коркутканда же орус жарандыгын жеңилдетилген шартта берүүнү убада кылганда айласыз макул болуп, кан майдандын алдыңкы катарына жөнөтүлөрүн кошумчалады.
"Колониалдык империя болгондуктан Орусия коңшуларынын адамдык ресурсун жалмап бүтмөйүнчө жаны тынбайт. Орустар каршылык көрмөйүнчө кыргыздарды акча берип, өлүмгө айдай берет. Бул өзүнөн өзү токтоп калбайт. Кыргызстандын жетекчилигинде өз жарандарын коргоого, Орусиянын аларды өз максатында пайдалануусуна жол бербөөгө даанышмандыгы жана саясий эрки жетет деп үмүттөнөбүз", - деп жазылды украин долбоорунун Телеграм каналында.
Буга чейин долбоор Орусия Украинага каршы согушуна айдаган казакстандыктардын жана өзбекстандыктардын тизмесин жарыялаган.
Орус аскерлеринин катарында Украинага каршы согушуп жүргөн борборазиялыктардын саны он миңдеп саналышы ыктымал экени айтылууда. Украина орус бийлиги аларды адатта жөө аскерлердин алдыңкы катарына коёрун белгилейт.